Eugenio Krapf: o vínculo de Vigo coa “A Celestina”
Vigo, 15-05-2019.– De case todos é ben coñecida a relación de Vigo, máis en concreto do Casco Vello, cun dos fitos da bibliografía galega: a edición e publicación nos talleres de Compañel da primeira edición dunha das claves da lingua galega: os “Cantares Gallegos” de Rosalía de Castro. Pero, sen dúbida, é moito menos sabida a existencia doutra xoia bibliográfica que foi creada na nosa cidade, non demasiado lonxe das fronteiras do seu barrio orixinal: a edición conmemorativa do IV centenario de “A Celestina”, realizada polo impresor suízo Eugenio Krapf ( Kraff en numerosos documentos e referencias).
Este editor helvético traballou en varios puntos de España, especialmente en Sevilla, ata que nas postrimerías do século XIX recalou en Vigo onde, na rúa Policarpo Sanz, fundou unha papelería-librería que, entre outras actividades, alcanzou unha importante fama na súa época grazas á colección de postais da nosa cidade e doutros puntos de Galicia que puxo en circulación. Situémonos naqueles anos finais da decimonovena centuria, cando a fotografía non era nin moito menos unha actividade tan accesible como o é agora e, por tanto, estes conxuntos de imaxes dos principais atractivos de cada zona eran tremendamente populares. A elas debémoslles moito do coñecemento exacto de pobos e cidades de todo o mundo a finais daquel século e principios do seguinte.
O caso é que, ademais desta actividade, Eugenio Krapf decidiu acometer en 1899 unha nova edición da obra que marcou a orixe da literatura renacentista en España: “A traxicomedia de Calixto e Melibea”, popularmente coñecida como “A Celestina”. Pero, en lugar de limitarse a unha mera reedición, o libreiro buscou unha obra de moita máis calidade e que se ciñese ao espírito inicial da obra, que no transcurso dos varios séculos transcorridos desde a súa aparición viuse mutilada e alterada en varias das súas reedicións, por aquilo das pasaxes que non encaixaban ben co espírito inquisitorial que marcou durante decenios a historia do noso país (xa dicía Cervantes aquelo de que sería “un libro divino se ocultase mais o humano”). Tampouco axudaron as consideracións comerciais dalgúns dos impresores da obra, bastante pouco respectuosos co texto orixinal á hora de axustar as súas dimensións aos seus orzamentos, para o que non tiñan reparos en suprimir ou modificar pasaxes ou mesmo capítulos enteiros.
Coidado formal
Eugenio Krapf expúxose entón unha obra crítica, que partindo da base da edición publicada en Valencia en 1514 –por non poder dispoñer da primigenia aparecida en Burgos-, abordará os problemas historiográficos e de autoría que desde o mesmo momento da súa publicación arrastraba este cume das letras españolas. Para iso non regateo medios: contou coa colaboración do filólogo Menéndez Pidal, aínda que tivo que abandonar o proxecto por outros compromisos; incorporou o estudo crítico de Menéndez Pelayo sobre a obra, que se convertería en case canónico durante moito tempo; introduciu unha exhaustiva lista da edicións e estudos aparecidos sobre a obra e, no formal, preocupouse por ofrecer unha obra exquisitamente coidadosa no tipográfico.
Por desgraza o empeño posto na calidade desta iniciativa parece ser que non se viu recompensado co éxito editorial. Pero iso non é óbice para que, aínda que xa transcorresen máis de cen anos desde a posta en marcha de leste, para a súa época, titánico esforzo, aínda conserven toda a súa validez as laudatorias palabras que Menéndez Pelayo dirixiu a aquel humilde editor que, desde un recuncho de Galicia, marcou un fito da bibliografía das letras do noso país: “Mil plácemes, pues, al señor Krapf. Si un impresor alemán y avecindado en Burgos, Fadrique de Basilea, enriqueció por primera vez la literatura española con esta joya en las postrimerías del siglo XV, otro impresor y editor alemán, a fines del siglo XIX, paga generosamente la hospitalidad de nuestra patria, volviendo a dar digna y decorosamente vestidura a la obra maestra de la comedia realista española”.
Nota: este esforzo non pasou desapercibido, afortunadamente, para os vigueses e Eugenio Krapf, que faleceu en Vigo en abril de 1903, conta desde hai anos cunha rúa, próxima ó estadio de Balaidos en recoñecemento ao seu labor como editor e publicista da nosa cidade.
